کتاب سالاریها اثر بزرگ علوی نشر نگاه

توضیحات

معرفی

کتاب «سالاری‌ها» نوشته «بزرگ علوی» است. این کتاب درباره‌ی خاندانی است که بزرگشان برای خود در دورانی سالاری می‌کرده و از آن پس خانواده و خاندانش به سالاری شهرت یافته‌اند؛ خاندانی بزرگ و ثروتمند و پرآوازه، این امر باعث شده است که آن‌هایی که بر هر گونه‌ای به این خاندان وابسته‌اند، نام خانوادگی خود را به سالاری دگرگون کنند. این نویسنده‌ی چپ‌گرا، بیش از چهار دهه از نیمه‌ی دوم سده‌ی بیستم را در آلمان زیست و به ترجمه، نقد و فرهنگ‌نامه‌نویسی نیز پرداخت. او را همراه صادق هدایت و صادق چوبک، پدران داستان‌نویسی نوین ایرانی می‌دانند. بزرگ علوی چهارسال در زندان قصر محبوس بود؛ این دوران تأثیری آشکار بر بخشی از آثارش به‌جای گذاشت و او را مبدع ادبیات داستانی زندان در ایران می‌دانند. این کتاب را انتشارات «نگاه» به چاپ رسانده است. 

معرفی کتاب

در معرفی کتاب آمده است: «رمان سالاری‌ها نوشته «بزرگ علوی»(۱۳۷۵-۱۲۸۲) نویسنده، سیاست‌‌مدار و روزنامه‌نگار نوگرای ایرانی است. او را همراه صادق هدایت و صادق چوبک، پدران داستان‌نویسی نوین ایرانی می‌دانند. «سالاری‌ها» در سال ۱۳۵۴ در برلین نوشته‌شده‌است. رمان درباره خانواده‌ای گسترده است که بزرگ خانواده برای خود در دورانی سالاری می‌کرده و از آن پس خانواده و خاندانش به سالاری شهرت یافته‌اند. داستان کتاب بازتابی از زندگی خانواده‌های این‌چینی در آن دوران است.»

نقدی بر کتاب

شروع کتاب اینگونه آغاز شده است: «روزهای اول خرداد بود. بابا دم در روی سکوی خانه نشسته بود. ریش قرمزش را می‌خاراند. شبکلاه چرکتابش را برمی‌داشت. دست بر سر طاسش می‌کشید و زیرلب دعا می‌خواند. چشمش دیگر سو نداشت. گوشش، اما، تیز بود. هروقت مهمانی می‌آمد از جایش برمی‌خاست. در حیاط بیرونی را باز می‌کرد، سرش را به سوی هشتی می‌برد، یااللّه می‌گفت و تازه وارد را به حال خود می‌گذاشت. این یک سنتی بود. از این گذشته ضروری نبود به چادر به سران خبر بدهد که نامحرمی دارد می‌آید. مهمان‌ها فرضآ که محرم نبودند، زنانشان از مردان خانواده رو نمی‌گرفتند» دکتر حسین پاینده، درباره‌ی بزرگ علوی می‌گوید: «من معتقدم که بزرگ علوی هم مانند بسیاری از نویسندگان دیگر ما نامکشوف مانده است و جالب است که خود او در این باره می‌گوید که اطرافیان من به من بی‌توجه بوده‌اند و نقلی از اوست که می‌گوید همکاران من تعریف و تمجید سرشان را بخورد، اگر هم اسم من را در روزنامه خواندند، به روی‌شان نیاوردند و این مسأله می‌تواند برای بسیاری از نویسندگان امروز ما هم درس بزرگی باشد که از بی‌توجهی به آثارشان گله مندند؛ چرا که می‌بینیم به نویسنده‌ای مثل بزرگ علوی هم بی‌توجهی می‌شده است.»

در مورد نویسنده

بزرگ علوی (1375-1282) نویسنده، روزنامه‌نگار و استاد زبان فارسی معاصر است. پدر او حاج سیدابوالحسن و مادرش خدیجه قمرالسادات، نوه‌ی آیت‌الله طباطبایی بود. آن‌ها از طرفداران نهضت انقلاب مشروطیت بودند. بزرگ علوی در سال 1298 به همراه برادرش برای تحصیل به آلمان رفت. در سال‌های اقامت در آلمان چند اثر آلمانی را به فارسی ترجمه کرد. در سال 1305 پدرش پس از ورشکستگی بزرگ مالی خودکشی کرد. یک سال پس از این اتفاق او از دانشگاه مونیخ فارغ‌التحصیل شد و به ایران بازگشت. در ایران پس از مدتی به گروه روشنفکران مارکسیستی به رهبری تقی آرانی پیوست.  بر اثر فعالیت‌هایش در سال 1315 به همراه 52 نفر دیگر بازداشت شد و دو اثر «پنجاه و سه نفر» و مجموعه داستان کوتاه «ورق‌پاره‌های زندان» را در دوران حبس نگاشت. علوی از بنیانگذاران حزب توده است و به همراه تقی آرانی و ایرج اسکندری نخستین دوره مجله دنیا را منتشر کرد. او با نام مستعار فریدون ناخدا برای این مجله مطلب می‌نوشت. علوی از طریق یکی از دوستانش با صادق هدایت آشنا شد و به همراه مسعود فرزاد و مجتبی مینوی گروه ربعه را تشکیل دادند. در این دوران به فعالیت‌های ادبی پرداخت. پس از مدتی، به دلایل سیاسی و طرفداری از طبقات زحمتکش جامعه، به زندان افتاد و انتشار کتاب‌هایش هم تا سال 1357 ممنوع شد. علوی قبل از کودتای 28 مرداد ایران را ترک کرد و به آلمان رفت و تمام عمر در دانشگاه هومبولت به تدریس پرداخت. تدوین واژه‌نامه‌ی فارسی – آلمانی با همکاری پروفسور یونکر دستاورد این دوران است. بزرگ علوی در کنار صادق هدایت و صادق چوبک از نویسندگان پیشگام مکتب جدید رمان‌نویسی مدرنیته به شمار می‌آید. چمدان، پنجاه و سه نفر، ورق‌پاره‌های زندان، چشم‌هایش، گیله مرد، میرزا، موریانه، نامه‌ها، سالاری‌ها، روایت و… عنوان آثار ادبی اوست. علوی آثاری همچون «مبارزات ایران» و «تاریخچه و تحول ادبیات فارسی نوین» را به زبان آلمانی نگاشته است. او همچنین برخی از آثار ارزشمند ادبیات فارسی همچون شعرهای حکیم عمر خیام نیشابور و هفت پیکر حکیم نظامی گنجوی را به زبان آلمانی ترجمه کرده است. آثاری همچون «حماسه ملی ایران» اثر تئودور نولدکه، «دوشیزه اورلئان» از فریدریش شیلر، «باغ آلبالو» اثر آنتون چخوف و «کسب و کار میسیز وارن» اثر جرج برنارد شاو را به فارسی برگردانده است.