چه زمانی استرالیا به یک قاره تبدیل شد؟

علت پیدایش قاره استرالیا چه بود و چه قدر مقدار زمانی طول کشید تا استرالیا به عنوان یک قاره مستقل و جداگانه در کره زمین ظاهر شود؟

استرالیا نه تنها کوچکترین قاره جهان است، بلکه بزرگترین جزیره زمین نیز محسوب می‌شود. اما این بخش از کره زمین همیشه به این اندازه جدا نبوده و یک زمانی بخشی از یک قاره بزرگتر بود. اکنون سوالی که پیش می‌آید این است که پس استرالیا چه زمانی به عنوان یک قاره مستقل شناخته شد؟

تاریخچه قاره استرالیا

سرزمین قاره‌ای استرالیا حدود ۳٬۷۰۰ کیلومتر از شمال به جنوب و ۴٬۰۰۰ کیلومتر از شرق به غرب مساحت دارد. استرالیا با مجموع مساحت ۷.۶۹ میلیون کیلومتر مربع خودش، منشا قدیمی‌ترین ماده شناخته شده روی زمین است: بر اساس پژوهشی که در سال ۲۰۱۴ انجام شده، بلورهای زیرکون متعلق به ۴.۴ میلیارد سال پیش در منطقه جک هیلز (در غرب قاره استرالیا) کشف شده است.

بخش‌های قدیمی استرالیا شامل سه قطعه سنگ بسیار بزرگ هستند که به‌عنوان کراتون شمال، جنوب و غرب استرالیا شناخته می‌شوند. اما بخش جدیدتر یعنی شرق قاره استرالیا از سنگ‌هایی که ۵۰۰ میلیون سال پیش در حاشیه مناطق قدیمی شکل گرفته‌اند، تشکیل شده است.

در گذشته استرالیا بخشی از یک قاره بزرگتر به نام Gondwana بود که شامل آفریقا، آمریکای جنوبی، قطب جنوب، هند و ماداگاسکار نیز می‌شد. گندوانا نیز در گذشته بخشی از ابرقاره‌ای به نام پانگیا بود که حدود ۲۰۰ میلیون سال پیش از آن جدا شد. Gondwana حدود ۱۸۰ میلیون سال پیش شکافته شد. نیمه شرقی آن (که شامل استرالیا، قطب جنوب، هند و ماداگاسکار بود) از نیمه غربی آن که شامل آفریقا و آمریکای جنوبی بود، جدا شد.

بنا به گفته کالینز، گندوانا به دلیل فرورانش یا لغزش پوسته اقیانوسی به زیر حاشیه‌های جنوبی و شرقی آسیا، در عمق زمین فرو رفت. او در ادامه افزود: این پوسته اقیانوسی مابقی صفحه تکتونیک را با خود کشاند و حاشیه شمالی Gondwana در انتهای دیگر این صفحه باقی ماند.

با گذر زمان گوندوانای شرقی نواحی بیشتر و بیشتری را از دست داد. پاتریس ری، زمین شناس دانشگاه سیدنی به Live Science گفت: «استرالیا و قطب جنوب ۱۳۵ میلیون سال پیش مثل یک تکه بلوک از گندوانا جدا شدند.»

علت جدا شدن این بلوک از گندوانا، فرورانش یک صفحه تکتونیک در قسمت شرق این بلوک به زیر آن بود. پاتریس ری در ادامه افزود: «این صفحه اقیانوسی که به زیر به زیر صفحه دیگر رانده شده بود، بلوک استرالیا-قطب جنوب را از Gondwana جدا کرده است.» زمانی نیوزیلند نیز قسمتی از این بلوک جدا شده بود. با این حال، حدود ۱۰۰ میلیون سال پیش، قاره‌ای که اکنون نیوزیلند در آن قرار دارد، به دلیل فعالیت‌های آتشفشانی شدید از شرق استرالیا جدا شد.

کالینز گفت: «سرانجام حدود ۳۵ میلیون سال پیش استرالیا از قطب جنوب جدا شد و به یک قاره‌ی جدید و مستقل تبدیل شد. این اتفاق هنگامی رخ داد که استرالیا به سمت شمال از قطب جنوب دور شد. این رویداد باعث به وجود آمدن اقیانوس منجمد جنوبی که در حال حاضر قطب جنوب را احاطه کرده، شد. استرالیا هنوز هم در حال حرکت است. به طور میانگین با سرعت ۷ سانتی‌متر در سال حرکت می‌کند و به عنوان سریع‌ترین صفحه‌ی تکتونیکی کره‌ی زمین شناخته می‌شود.» به عبارتی می‌توان گفت که استرالیا به اندازه سرعت رشد ناخن‌های شما در حال حرکت به سمت شمال است!

کالینز در ادامه گفت: «احتمال دارد که استرالیا ۲۰ الی ۳۰ میلیون سال دیگر با شرق آسیا برخورد کند. پس از برخورد استرالیا با آسیا، دیگر یک قاره جداگانه نخواهد بود و دوران مستقل بودن آن از بین خواهد رفت.»